GTA ve Amerikan Tarihi: Oyunun Kurgusu ile Gerçek Hayatın Çarpışması

Üniversite dünyasında ilginç dersler görmek her zaman mümkün ama bu seferki ders gerçekten dikkat çekici! Tennessee Üniversitesi’nden tarih profesörü Tore Olsson, “Red Dead Redemption” için daha önce düzenlediği dersin benzerini bu kez “GTA” için vermeye karar vermiş. 20 Ocak 2026’da verilecek olan dersin ismi ise bizleri hemen düşündürüyor: “Grand Theft America: 1980’ten Günümüze ABD Tarihi ve GTA Video Oyunları“. Evet, yanlış duymadınız! Olsson, GTA gibi bir video oyunu üzerinden Amerikan tarihini anlatma cesaretini göstermiş. Belki de çocukken hepimizin kafasında canlanan o “çete lideri olma” hayalini tarihsel bir bağlamda ele alacak! Eğer başarılı olursa, tarih dersine bakış açımızda devrim yaratabilir.

Tore Olsson, IGN ile yaptığı röportajda dersin amacını ve içeriğini açıklamış. Oyuncuların kurgusal dünyalarda kaybolmak yerine, *gerçek dünya hakkında düşünmelerini sağlamak* amacı güdüyor. “Video oyunları, kurgusal dünyalar yaratmada harikalar,” diyor Olsson, “ancak aynı zamanda gerçek dünya algımızı da etkiliyorlar.” Yani, bu dersin etkisiyle belki de bir gün sinema salonlarında, “Tarih kitaplarındaki dersler yerine neden ilk önce GTA’deki karakterlerin hikâyelerini öğrenmeyelim?” tartışmaları dönecek. Kim bilir!

Olsson, dersin bir anlamda tarihsel bir gözlem aracı olarak GTA’nın kurgusal dünyasını kullanmayı düşündüğünü vurguluyor. “GTA’nın ABD’yi kurgusal olarak temsil etme tarzını ciddiyetle ele alıyorum,” diyor. Buradan yola çıkarak öğrencilerin oyunları ve modern Amerika’yı farklı gözle göreceği umudunu taşıyor. Yani, ‘GTA’da arabalarla sağa sola çarpmak’ şimdi bir tarih dersi olacak! Peki, düşünebilir misiniz? Oyun oynarken 90’lı yılların Los Angeles’ını keşfe çıkmak… Artık sadece yıldızları toplamak değil, aynı zamanda tarihi olayları da öğrenmek söz konusu olacak.

Olsson’un dersinin asıl özelliği ise, 1980’den günümüze kadar olan Amerikan tarihindeki önemli olayları GTA’nın içine yedirmesi. “Gerçekten 1980’den bugüne birçok değişim yaşandı,” diyor ve ardından Los Angeles Ayaklanmaları gibi kaynamış toplumsal olayların oyunlarla nasıl iç içe geçtiğini anlatıyor. “Bu öyle bir olay ki, çağdaş Amerikan tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri!” Bu, demek oluyor ki, öğrenciler bu derste tarihi ve toplumsal olayları bir çete savaşının arka planında görebilecekler. Yani, “Hadi bunu aldık, bunu çaldık ama Amerikan halkı neler yaşıyor?” sorusunu sormak zorunda kalacaklar.

Derse katılanların, “Madem GTA’da bu kadar çok olay var, gerçek hayatta neler oluyor?” diye hızlıca düşünmeleri muhtemel! Olsson’un dersteki temel amacı ise; “Göçmenler, polis, kapitalizm, uyuşturucu, hükümet politikaları – bu konular günümüz Amerika’sının en büyük ikilemleri,” diyerek bunların nasıl işleneceğine dikkat çekiyor. Olsson, milli ve toplumsal konuların tartışılmasına olanak tanımanın yanı sıra, öğrencilerin “Tarihi ders olarak değil, yaşanmış bir hikâye” olarak algılamalarını sağlamayı hedefliyor.

Video oyunlarının, özellikle bazıların, yalnızca eğlence aracı değil, aynı zamanda derin analizler yapmamıza olanak tanıyan birer eğitim aracı haline gelmesine seviniyorum. Bu yüzden Olsson gibi akademisyenlerin bu tür yenilikçi yaklaşımlar sergilemesi harika! Umarım, gelecekte daha pek çok akademik çalışmada video oyunları müfredatın bir parçası haline gelir. Kim bilir, belki bir gün “Tarih dersinde neden Mortal Kombat ile Roma imparatorluğu arasında bir bağlantı aramayalım?” sorusu bile sorulabilir!