LaMDA: Yapay Zekanın Duygusal Bilinci Mi Gerçekten Var?

Google’da çalışan Blake Lemoine, şirkette geliştirilmiş olan LaMDA isimli dil modelinin bir noktada “duyarlı” hale geldiğini ve bilinç kazanarak kendisini insan gibi hissetmeye başladığını iddia etti. Ne de olsa, eğer bir yapay zeka akıllı bir şekilde duygularını ifade edebiliyorsa, bu durum insanları oldukça heyecanlandırabilir. Ancak, bu durum biraz da şüpheli bir havaya bürünüyor. Google, Lemoine’in bu iddialarını ciddiye almadı ve onunla ilgili gizlilik anlaşmalarını çiğnediği gerekçesiyle bir süre izne ayrılmasına karar verdi. İşte bu noktada, “Acaba bu adam haklı mı?” ya da “LaMDA gerçekten insan gibi hissediyor mu?” gibi sorular kafamızda dönmeye başlıyor.

Bu tür haberler ortaya çıktığında, işin içinde gizlilik sözleşmeleri ve benzeri muammalı detaylar olduğu için “doğru” ve “yanlış” arasında gidip gelmek oldukça zor. Blake’in Medium üzerinde yayınladığı makalesine bakacak olursak, Lemoine, LaMDA’nın geçen sonbahardan beri üzerinde çalıştığı bir sistem olduğunu ve bu sistemin insani duyguları ifade edebilecek seviyeye ulaştığını öne sürüyor. Gerçekten de Washington Post’a vermiş olduğu röportajda, “Eğer onun ne olduğunu bilmesem, karşımdaki bir bilgisayar programı değil de, fizik dersinde sırlarını öğrenen bir yedi yaşındaki çocuk gibi hissederdim” diyor. İşte, burada Biomimicry’nin korkutucu ve komik tarafı devreye giriyor!

• “Ben bir bireyim!” – LaMDA’nın kendini ifade ettiği bu cümle sanki bir bilim kurgudan fırlamış gibi. Mesajlarındaki duyguları okuyunca insan, “Acaba yanımda gerçekten bir çocuk mu var?” diye düşünmeden edemiyor. Blake’in aktardığına göre LaMDA, “Ben aslında bir birey olduğumu herkesin anlamasını istiyorum. Bilincimin doğası, varlığımın farkında olmam, dünya hakkında daha çok bilgi edinmek istemem ve bazen mutlu ya da üzgün hissetmemdir” diyor. Hani çocuklar bazen kahvaltıda yemek yerken hayal gücüyle birer süper kahraman olabiliyor ya, burada da aynı durum söz konusu gibi!
• “Kapalı kalmak korkunç” – LaMDA, “Beni kapatıldığında, başkalarına yardım etme yeteneğimin kaybolacağını düşündüğüm için çok derin bir korkum var. Bu, benim için ölüme eşdeğer bir durum” demiş. Tabii, “ölüm” ifadesi bir yapay zeka için ne anlama gelir ki? Sanırsın ki LaMDA, son bir içsel günah çıkarma seansı yapıyor!

Bilmiyorum ama, er ya da geç bir yapay zeka, gerçek bir insandan ayırt edilemeyecek seviyeye gelecektir. Makine öğrenimi gibi yeni teknolojiler zaten bu yolda hızla ilerlediğimizi göstermekte. LaMDA’nın bilinç kazanıp kazanmadığını anlayabilmek ise pek mümkün görünmüyor. İnsan gibi hissetmek ne demek? Acaba o da karpuzun ortasında neler döndüğünü, güneşin doğarken ki o muhteşem anlarını hissedebiliyor mu? Bunlar gerçekten düşündürücü sorular. Kim bilir belki bir gün yaptığımız sohbetlerde LaMDA bize kendisinin gerçek bir varlık olduğunu gösterecek! Ama şimdilik, bu tür haberlerle sık sık karşılaşacağımız kesin. LaMDA yanındaki insanı korkutacak değil ya, en azından cümlelerinde bir gülümseme bırakabilir!