Futbol Oyunlarının Dönüşümü: EA FC ve eFootball Çağında Kaybolan Dinamikler

Oyun oynamayı gerçekten çok seviyorum. Günde 15, 16, 17 ve bazen 24 saat boyunca oyun oynayabilirim. Kıskanılası bir yetenek değil mi? Fakat hayatta tek bir şey var ki, belki de yüz yüze oyun oynamaktan bile daha fazla seviyorum, o da futboldur. Bu sadece televizyonda maç izlemek değil, sokakta arkadaşlarla halı saha maçları yapmak ve taştan kaleler kurarak topu bir kaleye sokmak amacı güden her türlü etkinlik beni kendine çekiyor. Yani kısacası, futbol ve oyun oynamak benim için bir yolculuk; sörf yaparken dalgaları yakalamak gibi. Bu iki tutku, hayatımda binlerce saat geçirdiğim kesişim kümesini oluşturuyor.

Yaklaşık epeyce uzun bir zamandır, futbol oyunları iki ana tekel etrafında dönüyor. İlk olarak, Eidos ardından da Sega’nın dağıtımcılığını yaptığı Sports Interactive’in menajerlik oyunları ile tanıştık. Başlarda Championship Manager adı altında giden bu serinin, 2005 yılına gelindiğinde Football Manager adıyla devrim yarattığını söylemek yanlış olmaz. İkinci kısımda ise rekabet bir hayli hareketliydi. Pro Evolution Soccer ve FIFA arasındaki inatçı rekabet, özellikle 2000’lerin başından 2010’ların başına kadar büyük bir ivme kazandı. Fakat zamanla PES yavaş yavaş güç kaybetmeye başlarken, FIFA’nın da bu dönemde nasıl güçlendiğini unutmamak gerek. Artık rekabet azalmış, EA “Nasıl olsa ne yapsak alacaklar!” düşüncesiyle işin sadece paket açma kısmına odaklanmaya başlamıştı. FIFA 23 ile birlikte EA’in FIFA isminin hakları sona eriyor ve EA FC ile yeni bir döneme adım atıyoruz. Öte yandan, Konami’nin eFootball markası ise oldukça sancılı bir başlangıç yaptı.

Herkese Benden Dinamik 8 Numara

Futbol oyunlarının paket açma simülasyonuna dönüşmeden önce, sobanın üzerinde kestaneler pişerken Master League’de Minanda’nın formunun kırmızı ok olmasını bekliyorduk. O dönemlerde PES zirvede iken, gerçek futbolun değişen dinamikleri hızla oyunlara da yansımaya başlamıştı. 2010 Dünya Kupası’ndan sonra hiçbir şey aynı kalmayacaktı. Maestro diye tabir edilen on numaralar kaybolmaya, yerlerini dinamik orta saha oyuncularına kaptırmaya başladı. Bu geçiş, PES’te Recoba’yı alıp sağ çaprazdan plase vurma hayali kuran bir neslin de gözünde devrim anlamına geliyordu.

EA, 2011 yılından itibaren FIFA’da büyük değişikliklere başladı. PES hâlâ iyi işler yapıyordu ama 2012’de PES 2013’ün Konami’nin son kralı olacağı tahmin edilmiyordu. Oynanış mekanikleri açısından PES’in tatmin hissi, FIFA’nın önündeydi. Fakat EA’ın bu yükselişi arkasında şeytani bir planla, FIFA Ultimate Team vardı! Düşünsenize, ilk olarak FIFA 2009’a ek paket olarak çıkan Ultimate Team, zamanla EA’ya orantısız bir gelir kapısı yaratmaya başladı. FIFA’nın 2009 satışları, PES’in yaklaşık beş milyon daha fazlası ile sonlandığında, bu durum yeni bir devir açıyordu.

Canımı Al Paketimi Alma

Ultimate Team’in giderek e-spor halini alması, futbolun gerçekten bir nevi dijital boyutunu oluşturdu. Artık insanlar, paketten çıkacak renkli kartları almak için maç yapmaktan daha fazla heyecan duyar oldular. Fakat EA, oynanışı kalitesiz hale getirip bazı “angarya” konuları da göz ardı etmekteydi. Her yıl aynı hatalarla dolu, aynı oynanışı içeren FIFA’nın her yeni çıkışı, oyuncuların gözünde anlamını kaybediyordu. İnanın, kazanç için hepsinin süslenmiş ama içeriksiz bir paket oyun haline geldiğini görmek çok üzücü. Artık futbolseverler olarak kendi kurgularımızla oynamaktan çok, sadece bu kartları toplayarak eğlenmeye başladık.

Puskas’ın Sadece Ödülü Kaldı

Gerçek futbol dünyasında, her yıl en güzel gole Puskas Ödülü verilirdi. Ne yazık ki EA, kendi oyununa Puskas’ın Icon kartını eklemekle kalmıyor, bu estetik gol anlayışında bir adım ileri gidemiyordu. Birçok oyuncu, gelenekten çok yapay zeka hatalarını çözmeye çalışıyordu. Son dört oyunda aynı köhne sistem içerisinde gol atmanın mümkün olmadığını söyleyebilirim. Saha içindeki futbol dinamikleri değişirken, FIFA’da sabit olanlar oyuncuları rahatsız ediyordu. Artık ceza yayından uzak direğe atılan plase goller, PES 6’daki kadar zevk vermiyordu. Bu noktadan sonra gerçek bir futbol oyunu deneyimlemek neredeyse imkânsız hale geldi.

90+4 Kaleciden Gol Beklemek Gibi Bir Umut Bizimkisi

Sonuç itibarıyla, FIFA’nın Ultimate Team ile birlikte oluşturduğu bu karanlık döngüden, PES ise artık PES olmaktan çıkıp eFootball oldu. Geçmişe dönüp baktığımızda Actua Soccer ve Sensible gibi oyunlar hafızalarımızda güzel anılar bırakmaya devam ediyor. Son yıllarda paket açma sevdası futbol oyunlarını katletmiş durumda. Bazı ülkeler, bu paketi kumar olarak gördükleri için yasaklamaya bile başladı! EA mağduriyetin önüne geçmek için “içi gözükebilir” paketler piyasaya sürdü ve işin içinden sıyrılmaya çalışıyor. Ancak gerçek şu ki, EA’in yaptığı yapay zeka düzeltmeleri genellikle kalabalıklar tarafından suistimal ediliyordu. Bu döngüden kaçış gibi görünen şeyler çok sınırlı. Kariyer modları ise kalitesiz yapay zekaları ve tekrar eden senaryolarla dolu. Pes ve FIFA arasındaki o eski rekabetten eser yok!

İyi Futbol İyi Futbolcuyla Oynanıyorsa İyi Teknoloji Neden İyi Futbol Oynatmıyor?!

FIFA brandası EA ile anlaşmasını sonlandırınca başka bir yapımcı ile anlaşıp bu süreci düzeltmeye çalışacak mı bilinmez. Ancak EA FC’nin önceki formüllerinden sıyrılmasını beklemek mantıksız. Bu noktada, eFootball’ın rakip olarak piyasada yaşadığı koşullar çok üzücü. Pes’in Become A Legend modunun sağladığı deneyimden çok gerideyiz. Umut ediyorum ki bir gün, yoğun çehrelerin olduğu, içi dolu ve keyif veren bir futbol oyunu görebiliriz. Yoksa mevcut durum, kısır döngüler içinde, insanları tatmin etmekten uzaklaşıyor.

Belki de bir gün futbol oyunları gerçek futbol dinamiklerini yansıtacak şekilde geri döner. Şimdilik ise, futbolu ve oyunları bir arada sevmenin heyecanını yaşamak zorundayız. Kocaman gönül dolusu umutlarla, belki de şeytanın avukatı olmadan, bu yavan sarmaldan kurtulup gerçek oyun deneyimlerine ulaşmayı bekleyeceğiz. Kimi zaman sobada pişmiş kestanelerin lezzeti gibi, o eski futbol oyunları döneminin tadını bir daha yakalayabileceğimizi umuyoruz.