Strateji oyunlarına olan tutkum, çocukluğumdan beri beni hep etkilemiştir. Dune’dan Command & Conquer’a, Starcraft’tan Warcraft’a, Age of Empires’tan Rise of Nations’a kadar birçok strateji oyununu keyifle oynadım ve hâlâ oynamaya devam ediyorum. Civilization ve Total War serilerine, Anno ve The Settlers’a kadar uzanan bu geniş yelpaze, beni adeta büyüledi. Yeni bir strateji oyunu çıktığında, kendimi tutmakta zorlanıyorum. Bu nedenle, incelememi okuduğunuzda “Bu kişi strateji oyunlarına aşırı düşkün, bu yüzden de her fırsatta övmekten geri durmuyor” düşüncesine kapılırsanız, kesinlikle haklısınız. Bu, aynı zamanda Crusader Kings III’ün ne kadar başarılı bir oyun olduğunun da bir kanıtı. Newton’un Robert Hook’a yazdığı mektuptaki “Eğer daha ilerileri görebiliyorsam bu, benden önceki devlerin omuzları üzerinde yükseldiğim içindir” sözü, CK 3 için de geçerlidir. Paradox’un önceki tecrübeleri ve yukarıda bahsettiğim oyunlarla adım adım büyüyen strateji geleneği, bu oyunun temelini oluşturuyor ve böylece ortaya oldukça başarılı bir eser çıkmış.

Öncelikle belirtmekte fayda var; bu oyun, ustalık kazanması zaman alabilen bir deneyim sunuyor. Eğer grand strateji türüne aşina değilseniz ve oyuna başladığınızda mucizeler yaratmayı ya da rakiplerinizi kısa sürede alt etmeyi bekliyorsanız, hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. Bu oyunun derinliklerine inebilmek ve gerçek tadını alabilmek için en az 1-2 saatinizi ekran başında geçirmeniz gerekecek. Eğer bu şartları kabul ediyorsanız, haydi hep beraber CK yolculuğuna çıkalım.

Orta Çağ Hanedanları

Crusader Kings serisi, adından da anlaşılacağı üzere, Hıristiyan dünyasının hanedanlarını ön plana çıkarsa da aslında Orta Çağ’da Avrupa, Afrika ve Asya’daki birçok krallık, hanlık, emirlik ve beylikleri kontrol etme imkanı sunuyor. Oyun, 867 ve 1066 yıllarını temel alan senaryolarla başlıyor ve bu senaryolar, ağırlıklı olarak Avrupa’daki yönetimleri kapsıyor. Ancak, bu senaryolarla sınırlı kalmak zorunda değilsiniz. Oğuz İli’ni seçip tüm boyları bir araya getirmeye çalışabilir, Selçuklular ile Anadolu’ya açılabilir veya Björn Ironside ile babasının izinden giderek ün kazanabilirsiniz.

Oyun, bir kral, sultan, han ya da bey olarak devletinizi yönetmeyi ve aynı zamanda veliahtlarınızı yetiştirmeyi gerektiriyor. Karakterinizin vefat etmesinin ardından en uygun veliahtla devam etmek ve bu döngüyü sürdürmek, yüzyıllık bir hanedanlığın tadını çıkarmanız için gerekli. Ancak, bu iş o kadar da kolay olmayacak; aldığınız kararlarla tarih akışı dallanıp budaklanabilir ve her seferinde sizi farklı bir noktaya taşıyabilir.

Soyun Devamı ve Evlilikler

Hanedanın devamı, hükümdarlığın bekası için kritik bir öneme sahip. Bu nedenle, aile üyelerinize göz kulak olmalısınız. Çocuklarınızın torun sahibi olabilmesi ve tahtı devralacak yeni veliahtlar gelmesi gerekiyor. Sultanınızın oğullarına uygun eşler bulmak, aynı zamanda kızlarına damat adayları seçmek de büyük önem taşıyor. Oğullarınızın vefatı durumunda, tahtın veliahtsız kalmaması için kızlarınızın çocuk sahibi olması gerekiyor. Bu durum, taht kavgalarında taraf sayısını artırarak işleri karmaşıklaştırabilir.

Evlilikler, aynı zamanda ittifaklar açısından da stratejik öneme sahip. Evlilik için önerilen adaylar, genellikle en uygun eş adayından başlayarak sıralanıyor. Ancak, ben her zaman hangi boya mensup olduklarına, dini inançlarına ve yaşlarına da dikkat edenlerdenim. Zaman zaman daha çok hoşlandığım isimleri seçtiğim de oldu. Evliliklerde çocuk sahibi olma ihtimaline ilişkin değerlendirmeler de karşınıza çıkıyor; torun sahibi olmak istiyorsanız bunu göz önünde bulundurmalısınız.

Veliahtlarınıza çocukluktan itibaren yetiştirilme süreçlerinde kimlerin refakat edeceğini seçebiliyorsunuz. Örneğin, bir komutanı veya bilge bir kişiyi hoca tayin ederek, çocuğunuzu savaş ya da yönetim konularında tecrübeli bir birey haline getirebilirsiniz. Bu tür seçimler, veliahtınızın tahta geçtiğinde meclis üyelerinin ona karşı takınacağı tutumu etkileme potansiyeline sahiptir.

Savaş ve Strateji

Oyun, sadece aile ilişkileri ve yönetimle sınırlı değil; savaşlar da önemli bir yer tutuyor. Toprakları genişletmenin en etkili yolu savaşmaktan geçiyor. Savaşta ya da savunmada olan taraf olmanız, ordunuzun birim çeşitliliği, liderinizin yetenekleri ve müttefiklerinizin durumu gibi pek çok faktör, savaşın sonucunu etkileyebilir. Savaşlardan kaçınmak isterseniz de, ya komşu devletlerin saldırısına uğrayabilir ya da müttefiklerinizin savaş çağrısına yanıt vermek zorunda kalabilirsiniz.

Oyun, savaşların otomatik olarak gerçekleşmesine rağmen arka planda karmaşık bir matematik barındırıyor. Ayrıca, bazen savaşlardan sıkılıp katakulli peşinde koşmak da mümkün. Örneğin, canınızı sıkan bir komşunun liderine suikast düzenleyebilirsiniz. Bu tür eylemler, hem düşmanlarınız üzerinde hem de kendi tarafınızdaki bireyler üzerinde etkili olabilir.

Gördüğünüz gibi, bir konudan bahsederken başka bir konuya geçiş yapmak kaçınılmaz. Bu oyun, detaylarla dolu bir dünya sunarak sizi kendine çekiyor. Hangi yanını anlatmaya çalışsam, başka bir detayı göz ardı etmiş olabileceğimi düşünüyorum. Bu nedenle, oyunun derinliklerine inmek için saatlerinizi harcamanız kaçınılmaz. Detaylarda kaybolmaktan hoşlananlar için bu oyun adeta bir cennet. Crusader Kings III, yönettiğinizi hissettirmek ve eylemlerinizin sonuçlarını görmenizi sağlamak için elinden geleni yapıyor. Bu deneyim, oyun başına saatlerin su gibi akmasına neden olabilir.

Elbette, bu oyunun da bazı kusurları var. Ancak, bunları ele almak yerine, Crusader Kings serisinin gelecekte nasıl bir gelişim gösterebileceği üzerine düşünmek daha keyifli. Yine de, birkaç kusuru belirtmekte fayda var. Birincisi, grand strateji türüne aşina olmayanlar için ustalık kazanmak zaman alabiliyor. İkincisi, önemli bildirimlerin gözden kaçtığı hissi bazen can sıkıcı olabiliyor; örneğin, topraklarınızda meydana gelen çatışmalardan haberdar olmadan durumu öğrenmek zorunda kalabilirsiniz. Bu tür küçük kusurlar, oyunun genel deneyimini etkileyebilir.

Özetle, burada anlatmayı başaramadığım birçok detayla zenginleşen ve bir hanedanı yönetmenin hazzını yaşatan Crusader Kings III, dört dörtlük bir strateji oyunu. Vikingler’i mi yeniden çekersiniz, Muhteşem Yüzyıl’ı mı yoksa Game of Thrones’u mu bilemem; ama oyunun ilk aşamalarını aştığınızda, başından kalkamayacağınız açık!