Two Point Museum: Müze Yönetiminde Yaratıcılık ve Strateji

Ortaokul dönemimde, nasıl elime geçtiğini hatırlamadığım Theme Hospital, sanırım bu tür oyunlara karşı duyduğum sonsuz sevgiyi aşılayan ilk deneyimimdi. Yıllar sonra, Two Point Studios’un Theme Hospital’ın manevi varisi olan Two Point Hospital’ı geliştirdiğini duyduğumda gözümü bile kırpmadan satın aldım. Ardından, Two Point Campus’u da büyük bir keyifle oynadıktan sonra, serinin üçüncü oyunu Two Point Museum çıktığında benzer bir heyecanla karşıladım. (Satın aldım ve o zamandan beri uyumadım, lütfen yardım edin!)

Two Point Museum, önceki iki oyundan biraz daha farklı bir dinamiğe sahip. Bu oyunda bir Müze Müdürü olarak, hem kendi adınızı duyurmanız hem de yönettiğiniz müzelerin kalitesini artırmanız gerekiyor. Amacınız, sergilediğiniz eserler ve sunduğunuz turlar sayesinde daha fazla ziyaretçinin ilgisini çekmek. Ancak, “Bir müzeyi beş yıldıza ulaştırıp bitirdim, şimdi diğerine geçeyim” durumu söz konusu değil; çünkü senaryoda müzeler arasında geçiş yaparak farklı görevler tamamlamanız gerekiyor.

Two Point Belediyesi’ne ait (şu an için) beş kalıcı ve üç geçici müze var. Geçici müzeler, belirli bir zaman diliminde gerçekleşen ve çeşitli hedefler ulaşmanız gereken kısa senaryolar sunuyor. Oyunun başlangıcında tarih öncesi fosilleri sergileyebileceğiniz Memento Mile, ilk kalıcı müze olarak karşımıza çıkıyor. Diğer kalıcı müzeler arasında, deniz yaşamına odaklanan Passwater Cove, farklı çağlardan gelen hayaletleri sergileyebileceğiniz lanetli otel Wailon Lodge, çeşitli şablonlarla hazırladığınız tuhaf aygıtlar topladığınız bilim odaklı Bungle Wasteland ve uzaylılarla bir gizemi çözmeye çalıştığınız Pebberley Heights yer alıyor. Ancak her müzeye yalnızca tek türden eser koyma zorunluluğunuz yok; oyun ilerledikçe farklı eserleri sergileme imkanı bulabilirsiniz.

“Peki, eserleri nasıl elde ediyoruz?” sorusunun cevabı oldukça basit: Keşif gezileri. Çalışanlarınızı bu keşif gezilerine gönderebilir ve bazı eserlerin tek parça, bazıların ise birden fazla parçadan oluştuğunu toplayabilirsiniz. Örneğin, bir dinozor fosili beş farklı parçadan oluşabilir. Fakat elde ettiğiniz eserlerin çoğunu yeniden bulmanız gerekecek çünkü her bir eserin kendine has bir “bilgi” seviyesi mevcut. Bu ekstra parçaları analiz ederek, müzelerinizin çekiciliğini artırabilecek çeşitli ödüller ve dekorasyon aksesuarları kazanabilirsiniz. Ayrıca her eserin dört farklı kalite derecesi bulunuyor. Eğer benim gibi her şeyi en yüksek kalitede sergilemek istiyorsanız, kendinizi durmaksızın keşif gezileri yapmak zorunda bulabilirsiniz. Ancak dikkatli olun! Bazı geziler oldukça masraflı olabilir ve bunun sonucunda aniden iflas etmeniz mümkün! Bu yüzden acele etmemek ve her adımı akıllıca planlamakta fayda var.

“HOŞ KOKAN BİR YÜZÜN VAR!”

Çalışanlarınızın özelliklerine de değinmek faydalı olacaktır. Her Two Point oyununda olduğu gibi, burada da her çalışanın kendine özgü bir kişiliği bulunuyor ve bazıları oyundaki sistemleri doğrudan etkiliyor. Örneğin, keşif gezilerine gönderdiğiniz birinin “Photographic Memory” özelliği varsa, o geziden yüksek kalitede eser edinme olasılığınız artar. Tur düzenleyen çalışanların “Eloquent” özelliği, ziyaretçilerin daha memnun ayrılmasına yardımcı olurken, “Nice Smelling Face” özelliğine sahip olan kişiler etrafındaki herkesin mutluluğunu artırır. (Bu kişilik ismi ilk gördüğümde beni çok güldürdü çünkü “Nice Smelling Face,” Two Point Hospital döneminde bu evrende ünlü bir müzisyenin şarkı adıydı.) Bazı keşif gezilerinin ön koşulları olduğu için, çalışanlarınızı eğitmezseniz o gezilere gidemiyorlar. Her gezinin kendine ait özel durumları da mevcut; örneğin, bir gezide ikinci derece “Survival Skills” sahibi çalışanınız yoksa ekipten biri saldırgan hayaletler tarafından yakalanabilir.

Ayrıca, oyunun işleyişinin farklı ilerlediğini belirtmiştim. Memento Mile, ilk yıldızını aldığında, “Tamam, şimdi başka bir müzeye geç ve orayı geliştirmeye başla” diyor ve kendinizi farklı bir ortamda buluyorsunuz. Bu döngü birkaç kez tekrarlanıyor ve her seferinde oyuna yeni bir sistem ekliyor. Tur düzenlemeyi, pazarlama departmanı açmayı ve güvenlik kameraları ağını oluşturmaya bu geçişler sayesinde alışıyorsunuz. İlk başta tuhaf gelebilir, fakat sonrasında kesinlikle çok sevdiğim bir özellik haline geliyor; zira böylece her şeye yeni bir bakış açısıyla yaklaşabiliyor ve oyunun keyfi tazeleniyor.

Bu noktada, oyunun başlarında mutlaka yapmanızı önerdiğim iki özellik var: Görev belirleme ve alan oluşturma (zoning). Müzelerinizde birden fazla alan tasarlayıp, bu alanların görevlerini belirleyerek çalışanlarınızı atayabiliyor, böylece “Vardiya süresince kamera odasında olmalı olan çalışan neden iki blok ötede?” gibi talihsiz durumların önüne geçmiş oluyorsunuz. Ekonominin işleyişi hakkında da birkaç şey söylemek gerekir.

Two Point Museum, gelir elde edilebilecek birçok yöntem sunmaktadır ve her biri etkili bir şekilde çalışır. Ziyaretçiler, memnuniyetleri doğrultusunda bağışlarda bulunabilirler. Yaptığınız sponsorluk anlaşmaları üzerinden ek gelir elde edebilir, düzenlediğiniz turların sonunda katılım ücretleri alabilir ve belirlediğiniz fiyatlarla hediyelik eşyalar satabilirsiniz. Ayrıca bir kafeterya açıp ziyaretçileri doyurma şansınız bile var! Bunun yanı sıra, bazı firmalar sizden belirli eserleri geçici olarak sergilemenizi isteyerek ek gelir sağlıyor. Ancak asıl hazine, doğru pazarlama kampanyaları ile daha fazla ziyaretçi çekmekte gizli. Zor durumda kalırsanız bankalardan borç almayı da düşünebilirsiniz, değil mi?

“KEŞİF EKİBİNE VEDA EDERKEN BANA KATILIN LÜTFEN. ASLA GERİ DÖNEMEYEBİLİRLER.”

“Tüm bu olumlu yönleriyle birlikte, acaba olumsuz bir yanı yok mu?” diye sorarsanız, tabii ki bazı olumsuzluklar var. Örneğin, akvaryumlar gerçekten korkunç derecede fps düşürücü bir etki yaratıyor. Sadece fps’yi düşürmekle kalmıyor, aynı zamanda can sıkıcı bir yavaşlama sorunu da ortaya çıkıyor. Oyun, bilgisayar hafızasını da tükettiği için özellikle Passwater Cove aşamasında oldukça sinir bozucu olabiliyor. Sadece denemek için Memento Mile’a bir akvaryum yerleştirdim ve sorunun kaynağının bu sergiler olduğunu kesinlikle söyleyebilirim. Ayrıca, birçok oda/serginin “kapalı tut” seçeneği olmaması nedeniyle önceden planlama yapmak oldukça zorlaşmakta. Ziyaretçilerin ulaşamayacağı alanlara önceden oda açmaya çalıştığınızda sürekli hata mesajları alıyorsunuz; ulaşabildikleri yerlere boş yerleştirirseniz de şikayetler başlıyor. Kimse müze müdürünün ruh sağlığını düşünmüyor!

Bir başka sorun ise turların düzenlenmesi. Önce bir tur standı koyuyor, ardından gezilecek eserleri seçiyorsunuz; ancak akvaryum ve hayalet odalarını seçerken (özellikle alan çok kalabalık veya çok eşya varsa) tur rotası garip bir hal alabiliyor veya bazı durumlarda “ulaşılamaz” hatası verebiliyor, bu da tur memnuniyetini düşürüyor. Ayrıca odalara gelince, neden her personel odasına bir bandaj kutusu eklemem gerektiğini hala anlayabilmiş değilim. Bu nesne olmadan, odayı tamamlamanıza izin verilmiyor ve bir tanesinin maliyeti 20.000 dolar! BU EKONOMİDE?! Şaka bir yana, müze büyüdükçe, birden fazla personel odası eklemeniz gerekecek ve bu da finansal anlamda sıkıntılı bir duruma yol açabiliyor.

Bir diğer önemli nokta ise, kamera odası… Müzenizdeki kameralar yalnızca bu konuda eğitim almış bir güvenlik görevlisi varken çalışıyor; tabii ki vardiya değişiminde aksaklık yaşanabiliyor. Alan oluşturma sistemi riski azaltmakta fayda sağlasa da, bazen tam hırsızların saldırısına denk geldiğinizde eserlerinizi kaybetme ihtimaliniz var. (Kesinlikle kişisel bir deneyimim değil, olmadı!).

Küçük birkaç sorun daha var, ancak sadece en önemlilerine değinmek istiyorum. Oyun süresince sık sık “Birileri müzede sıkıştı, kurtaramaz mıyız?” uyarıları alıyorsunuz fakat kim, nereye sıkıştı bilmek imkansız çünkü görsel olarak bunu ileten bir simge yok. (Özellikle tur düzenleyen uzmanlar ve okul gezisiyle gelen çocuklar bu konuda oldukça başarılılar.) Aynı şekilde “Kamera odasında kimse yok” uyarısını aldığınızda hangi odadan bahsedildiğini bulmak için manuel olarak bakmanız gerekiyor. Keşif gezilerine geldiğimizde ise, çalışanları tek tek belirlemek yerine “listeden otomatik seçim” sistemi eklenmiş; ancak asla o gezilere uygun ekip seçildiğine denk gelmedim, dolayısıyla her seferinde kendim atamak durumunda kaldım. Kısacası, sistemleri etkin hale getirecek güncellemelerin yapılması şart.

Bu sorunların ilerleyen dönemlerde çözüleceğinden eminim, ancak not kırmama yol açan eksiklikler arasında kalmasını istemem. Two Point Museum’u kesinlikle tavsiye ederim; gerçekten çok keyifli bir deneyim sunuyor. Senaryo üzerinden oynamak istemezseniz, “sandbox” modu da mevcut. Özellikle Memento Mile ve Wailon Lodge favori müzelerim arasında. Önceki iki oyundan alışık olduğumuz gibi, sonraki yıllarda yeni müzeler ve içerikler ekleyeceklerinden de eminim.

Şimdi izninizle paleontolog arkadaşlarımla keşif yapmak üzere gideceğim. Görüşmek üzere!